ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΠΟΥ ΔΙΕΞΗΧΘΗ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΙΣ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974 ΣΤΙΣ 5:45

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

 

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΠΟΥ ΔΙΕΞΗΧΘΗ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΙΣ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974 ΣΤΙΣ 5:45 Μ.Μ.

Παρόντες:

The Rt Hon James Callaghan MP

The Rt Hon David Ennals MP

Sir T Brimelow

Mr Wiggin

Mr. Goodison

Mr McNally

Mr Alexander

Mr Weir

 

Archbishop Makarios

HE Mr Costas Ashiotis MBE

 

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα αναχωρούσε από το Λονδίνο στις 11 π.μ. στις 18 Ιουλίου. Είχε ζητήσει την αναβολή της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας μέχρι να μπορέσει να είναι παρών και νόμιζε ότι ίσως το πρωί της 19ης Ιουλίου θα ήταν το πιο ικανοποιητικό. Ήλπιζε ότι η Κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότατης θα έκανε μια ισχυρή δήλωση λέγοντας ότι δεν ήταν διατεθειμένη να δεχτεί κανέναν διπλωματικό εκπρόσωπο του καθεστώτος στην Κύπρο και ότι ο Ύπατος Αρμοστής στην Λευκωσία δεν θα είχε καμία σχέση μαζί με αυτό.

Ο κύριος Κάλλαχαν  είπε ότι άκουγε τι έλεγε ο Αρχιεπίσκοπος, αλλά είχαμε υποθέσεις που σχετίζονταν με τις Βρετανικές Βάσεις να συζητήσουμε με το καθεστώς. Ήταν ωστόσο σαφές ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήταν ο εκλεγμένος και νόμιμος Πρόεδρος της Κύπρου και το είχε δηλώσει στη Βουλή των Κοινοτήτων. Εκτίμησε ότι αυτό θα συνεχιστεί μέχρι να διεξαχθούν νέες εκλογές.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι δεν ήταν επανάσταση αλλά μια εισβολή. Δεν πίστευε ότι κάποιος θα μπορούσε να αναγνωρίσει έναν πρόεδρο που διορίστηκε από τη στρατιωτική κυβέρνηση τις Ελλάδας. Οι Τούρκοι σίγουρα δεν θα έπρεπε να το κάνουν αυτό. Ο Πρόεδρος δεν ήταν μόνο Πρόεδρος της Ελληνικής κοινότητας αλλά ολόκληρης της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

 

 

/2

-1-

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

 

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

 

2.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε πώς ο Αρχιεπίσκοπος θα μπορούσε να ανακτήσει τις εξουσίες του.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι αυτό εξαρτιόταν από την Ελληνική κυβέρνηση. Αν απέσυραν τους αξιωματικούς τους από την Εθνική Φρουρά και έπαυαν να υποστηρίζουν τον Σαμψών, ο τελευταίος θα έπεφτε. Ήταν δουλειά της Βρετανίας και της Τουρκίας να πιέσουν τους Έλληνες με κάθε τρόπο σχετικά με την δική τους αξιολόγηση της κατάστασης και να επιδιώξουν την αποκατάσταση του status quo προ του πραξικοπήματος.

Ο κύριος Κάλλαχαν  είπε ότι σίγουρα θα δηλώναμε ότι αυτός θα ήταν ο στόχος μας. Η καλύτερη κατάληξη θα ήταν η επιστροφή του Αρχιεπισκόπου ως νόμιμου Προέδρου, κάτι που ήταν.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι αν επιθυμούσαν εκλογές, τότε θα μπορούσαν να διεξαχθούν υπό την αιγίδα των εγγυητριών δυνάμεων. Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να μην ήταν πρόθυμη να επιτρέψει μια τέτοια αποκατάσταση από φόβο ότι αυτός, ο Αρχιεπίσκοπος, θα επιβάλει αντίποινα κατά την επιστροφή του. Θα μπορούσε να συσταθεί μια επιτροπή, αποτελούμενη από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και την Κυβέρνηση της Κύπρου, για να επιβλέπει την κατάσταση και να διασφαλίσει ότι δεν θα λάβει χώρα καμία παρεξήγηση αυτού του είδους.

3.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε για το μέλλον της Εθνικής Φρουράς υπό αυτές τις συνθήκες.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι δεν ήθελε να έχει στρατό. Οι Έλληνες είχαν πει ότι χρειαζόταν στρατό λόγω του φόβου για τουρκική εισβολή. Ήταν σαφές ότι υπήρχε μεγαλύτερος κίνδυνος από την Ελλάδα.

Ο κύριος Ένναλς είπε ότι ο Αρχιεπίσκοπος είχε μιλήσει νωρίτερα για τη μείωση της Εθνικής Φρουράς στο μισό του σημερινού της μεγέθους. Μήπως τώρα έλεγε ότι θα έπρεπε να εξαφανιστεί εντελώς;

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι είχε προτείνει να μειωθεί κατά το ήμισυ επειδή δεν ήθελε να έχει πάρα πολλούς Έλληνες αξιωματικούς αλλά ούτε να ταπεινώσει την ελληνική χούντα. Γι' αυτό ζήτησε να φύγουν 200 τον Ιούλιο, 200 τον Αύγουστο και 100 ή 150 να παραμείνουν στην Κύπρο ως εκπαιδευτές και στρατιωτικοί σύμβουλοι. Αλλά αν η Εθνική Φρουρά δημιουργούσε δυσκολίες, δεν θα δίσταζε να την καταργήσει εντελώς.

4.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε αν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε οποιεσδήποτε διευθετήσεις για να συναντήσει τον κ. Ετζεβίτ.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι υπήρχαν τόσοι πολλοί Κύπριοι στο Λονδίνο που δεν είχε χρόνο για τίποτα άλλο παρά να μιλήσει μαζί τους.

Ο κύριος Ένναλς ρώτησε αν οι Τούρκοι θα δεχόντουσαν την κατάργηση της Εθνικής Φρουράς.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα ήταν ευχαριστημένοι με αυτό, αλλά δεν θα συμφωνούσαν να καταργήσουν τις δικές τους δυνάμεις. Στο παρελθόν είχε προτείνει

/ την κατάργηση

-2-

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

την κατάργηση και των δύο δυνάμεων, αλλά δεν είχαν συμφωνήσει.

Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε αν θα υπήρχε κατανόηση στην Κύπρο για τη στενή μας συνεργασία με τους Τούρκους στην τρέχουσα κατάσταση.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απάντησε ότι θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό έγινε με τη συγκατάθεσή του.

5.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ενημέρωσε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο για τα διαβήματα που έκαναν οι Εννέα και για τη δραστηριότητα του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Ο κύριος Ασσιώτης πρόσθεσε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης εξετάζει το ενδεχόμενο σύγκλησης έκτακτης συνεδρίασης.

6.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε για τη λέξη «αντικαθιστώ» την οποία είχαμε χρησιμοποιήσει με την ελληνική κυβέρνηση σε αρχικό στάδιο σχετικά με τους αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι δεν ήθελε να αντικατασταθούν, αλλά να αποσυρθούν.

7.         Ο κύριος Κάλλαχαν  είπε ότι θα μιλούσε με τον Δρ. Κίσινγκερ για τη συνάντησή του με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και θα τον καλούσε να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα, καθώς και για τακτικές στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα έμενε στη Νέα Υόρκη μόνο λίγες μέρες, εκτός αν ήταν δυνατόν να δει τον Δρ. Κίσινγκερ ή τον Πρόεδρο Νίξον. Στη συνέχεια θα επέστρεφε στο Λονδίνο.

8.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε ποια βήματα θα έπρεπε να κάνει ο Αρχιεπίσκοπος αν επέστρεφε στην εξουσία. Η κατάσταση δεν θα μπορούσε να είναι ακριβώς η ίδια όπως ήταν πριν.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επανήλθε στην πρότασή του για επιτροπή των τεσσάρων.

Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε ποια σχέση θα είχε με ένα ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος. Δεν θα μπορούσε να επιβλέπει τις εκλογές, κάτι που θα ήταν προσβλητικό.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα συσταθεί κατόπιν συμφωνίας με μια κυρίαρχη κυβέρνηση και στόχος της θα είναι η αποφυγή οποιασδήποτε παραβίασης του συντάγματος. Δεν θα πρέπει να συσταθεί από τα Ηνωμένα Έθνη αλλά από τις δυνάμεις που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη Εγγυήσεων.

Ο κύριος Ένναλς είπε ότι αν η επιτροπή συζητούνταν στο Συμβούλιο Ασφαλείας, η Σοβιετική Ένωση θα μπορούσε να κληθεί να συμμετάσχει.

Ο Αρχιεπίσκοπος  είπε ότι η πρόταση δεν θα έπρεπε να υποβληθεί στα Ηνωμένα Έθνη, ούτε να δημοσιοποιηθεί μέχρι να ολοκληρωθούν οι συζητήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, από φόβο μήπως υπάρξει σοβιετική επέμβαση.

9.         Ο κύριος Κάλλαχαν  ρώτησε ποια θα ήταν η κατάσταση στην Κύπρο σε λίγους μήνες αν ο κ. Σαμψών παρέμενε στην εξουσία.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα συνέχιζε να είναι ασταθής. Σε αυτή την περίπτωση, δεν ήταν δυνατό να υπάρξει κανένα αποτέλεσμα από

 

/ τις συνομιλίες

-3-

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ

τις συνομιλίες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Ακόμα κι αν ο κ. Σαμψών συμφωνούσε με τις προτάσεις του κ. Ντενκτάς, η συμφωνία του δεν θα είχε καμία αξία. Πώς θα μπορούσε ο κ. Κληρίδης να λαμβάνει οδηγίες από τον κ. Σαμψών;

Ο κύριος Ασσιώτης είπε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων ήταν υποστηρικτές του Αρχιεπισκόπου· υπήρχε μια μειοψηφία αντιπάλων. Το αποτέλεσμα θα ήταν συνεχής διαμάχη. Ήταν βέβαιος ότι η υπόσχεση για εκλογές που έδωσε το νέο καθεστώς ήταν εξίσου αναξιόπιστη όπως και οι υποσχέσεις που έδωσαν οι στρατιωτικές αρχές στην Ελλάδα.

10.       Ο κύριος Κάλλαχαν  είπε ότι άκουσε τις δηλώσεις του κ. Ασσιώτη νωρίς σήμερα το πρωί, παραπονούμενος ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν έκανε αρκετά για τον Αρχιεπίσκοπο. Δεν κατάλαβε γιατί ο Ύπατος Αρμοστής θεώρησε απαραίτητο να το πει αυτό.

Ο κύριος Ασσιώτης είπε ότι επιδίωκε πιέσεις στους Έλληνες από τη βρετανική κυβέρνηση, όπως αυτές που συζητούσαν. Ήταν ικανοποιημένος ότι θα κάναμε αυτό που ζήτησε.

Ο κύριος Κάλλαχαν  είπε ότι τίποτα από όσα είχε πει σήμερα δεν ήταν διαφορετικό από αυτά που είχε πει την προηγούμενη μέρα. Οι στόχοι της πολιτικής μας ήταν η επιστροφή του Αρχιεπισκόπου στην Κύπρο και ότι ο Αρχιεπίσκοπος ήταν ο νόμιμος Πρόεδρος.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ζήτησε ξανά την υπόσχεση ότι δεν θα αναγνωρίσει το νέο καθεστώς.

Ο κύριος Κάλλαχαν  είπε ότι δεν είχαμε αναγνωρίσει ακόμη αυτό το καθεστώς. Είχε ακούσει τι είχε πει ο Αρχιεπίσκοπος. Αν αναγνωρίζαμε το καθεστώς, αυτό θα γινόταν για να εκπληρωθεί ο στόχος που είχε θέσει ο Αρχιεπίσκοπος.

11.       Μετά από περαιτέρω συζητήσεις σχετικά με το Συμβούλιο Ασφαλείας, ο κ. Weir δήλωσε ότι υπάρχει κίνδυνος αμφισβήτησης των διαπιστευτηρίων του Αρχιεπισκόπου και του κ. Ρωσσίδη και μιας διαδικαστικής αντιπαράθεσης.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα χαιρόταν να είχε την ευκαιρία να εξεταστούν τα διαπιστευτήριά του, κάτι που θα έδινε διεθνή αναγνώριση στη νομιμότητά του.

12.       Ο κ. Γκούντισον είπε ότι ο Πρέσβης της Κύπρου στο Κάιρο έστειλε μήνυμα ζητώντας οδηγίες από τον Αρχιεπίσκοπο.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι θα το είχε αυτό υπόψη του.

 

 

 

 

 

 

 

 

/ Διανομή

-4-

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΩΝ