Μυθολογία, απλοποιήσεις και υπερβολή
Δρ. Γιώργος Κέντας
Η επικείμενη Πενταμερής φέρνει στην επιφάνεια πολλά ανοικτά ζητήματα για το Κυπριακό. Η συνέντευξη του κ. Τάσου Τζιωνή στον «Φιλελεύθερο» (14/3/21) έδωσε το έναυσμα για συζήτηση κορυφαίων πτυχών του Κυπριακού. Ήταν μια ουσιώδης παρέμβαση που προκάλεσε συζητήσεις.
Από την άλλη, πρόχειρες μελέτες, αλλά κυρίως η εμπάθεια, φέρνουν στο προσκήνιο ένα επιπόλαιο τρόπο σκέψης και επιχειρηματολογίας. Ένα παράδειγμα είναι το κείμενο του κ. Ανδρέα Παράσχου στον "Φιλελεύθερο" (21/3/21). Ένα κείμενο που προσπάθησε να εντυπωσιάσει, αλλά στο τέλος, όταν περάσει από τη βάσανο της τεκμηρίωσης, προδίδεται. Το δημοσίευμα του κ. Παράσχου, όπως πολλά άλλα των ημερών, κινείται μεταξύ μυθολογίας, απλοποιήσεων και υπερβολής.
Πρώτο: η μυθολογία πίσω από τη "χαμένη ευκαιρία" του σχεδίου Ανάν. Οι Ελληνοκύπριοι, γράφει ο κ. Παράσχος, "παίρνανε πίσω" την Αμμόχωστο και την Μόρφου. Έτσι είναι; Στο πλαίσιο των 6 φάσεων των «εδαφικών αναπροσαρμογών», θα αποδίδονταν στην Ελληνοκυπριακή πολιτεία ένα μέρος του κατεχόμενου τμήματος του διαμερίσματος Μόρφου και επίσης ένα πολύ μικρό μέρος της επαρχίας Αμμοχώστου, εφόσον πληρούνταν οι προϋποθέσεις του σχεδίου Ανάν. Ιδιαίτερα για το μέρος της Μόρφου που θα επιστρεφόταν, η πρόνοια του σχεδίου Ανάν αφορούσε την 6η και τελευταία φάση. Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει το Επισυναπτόμενο 1 στο Προσάρτημα VI του σχεδίου Ανάν, θα δει ότι το διαμέρισμα Μόρφου διχοτομείται και αποτελεί σύνορο ανάμεσα στις δύο πολιτείες.
Δεύτερο, ο κ. Παράσχος, γράφει ότι το σχέδιο Ανάν έδινε στους Ελληνοκύπριους "51 χωρία". Ας μας δώσει λοιπόν τον κατάλογο με αυτά τα 51 χωριά. Προσωπικά μετρώ 20!
Τρίτο, γράφει για τον Τ. Παπαδόπουλο, "όχι μόνο αρνήθηκε να διαπραγματευθεί το σχέδιο Ανάν, αλλά συνειδητά αθέτησε συμφωνία με τα Η.Ε. για λύση έναντι ένταξης στην Ε.Ε., εξαπατώντας και ΟΗΕ και Ευρωπαϊκή Ένωση." Πότε έγινε εκείνη η "συμφωνία" και από ποιον; Ας μας παρουσιάσει έστω ένα τεκμήριο. Δεν υπάρχει.
Τεκμήρια και έγγραφα υπάρχουν για το αντίθετο:
Ο ίδιος ο κ. Gunter Verheugen παρακίνησε και συμβούλεψε τον Τάσσο Παπαδόπουλο να απορρίψει πρόνοιες του σχεδίου Ανάν που ήταν σε ασυμβατότητα με το κοινοτικό δίκαιο. Απέρριπτε ακόμη ο κ. Verheugen, ενώπιον του Τ. Παπαδόπουλου και τρίτων, την υιοθέτηση προνοιών του σχεδίου Ανάν, ως πρωτογενούς δικαίου της ΕΕ. Στο Μπούργκενστοκ υποχώρησε κατά κράτος στους Αγγλο-αμερικανούς για να ικανοποιήσει τον Ερντογάν. Η απόδειξη τούτου αποτυπώθηκε στο Παράρτημα Δ του σχεδίου Ανάν. Ο κ. Verheugen εμφανίστηκε αργότερα, τον Απρίλιο του 2004, ενώπιον του Ευρ. Κοινοβουλίου, για να ισχυριστεί ότι τάχα "εξαπατήθηκε" από την κυβέρνηση της Κύπρου.
Από ποιον πληροφορήθηκε ο κ. Παράσχος για αυτή τη "συμφωνία" που αναφέρει; Ποιο είναι το τεκμήριό του; Για την ιστορία, ουδέποτε τα ΗΕ ισχυρίστηκαν ότι υπήρξε "συμφωνία" για αποδοχή του σχεδίου Ανάν. Ο ίδιος ο Γλ. Κληρίδης, είπε στον Τάσσο Παπαδόπουλο ότι "ουδέποτε αποδέχθηκε το σχέδιο Ανάν ως είχε." Αργότερα, παραμονές του δημοψηφίσματος, ο Γλ. Κληρίδης υποστήριξε το σχ. Ανάν. Ουδείς όμως έχει παρουσιάσει δέσμευση του οποιουδήποτε εντεταλμένου αντιπροσώπου της ΚΔ για αποδοχή του σχεδίου Ανάν οποτεδήποτε.
Όπως επίσης, για τη διαπραγμάτευση επί του σχεδίου Ανάν, τι έχει να μας παρουσιάσει ο κ. Παράσχος; Το σχέδιο Ανάν, οι πρόνοιές του, από το 2002 που παρουσιάστηκε, μέχρι και το 2004, ήταν κυρίως προϊόν σύνταξης, αυθαίρετης κατά το πλείστον μέρος του από την ομάδα De Soto. Από το 2002 μέχρι και το 2004, τα ΗΕ κάλεσαν σε διαπραγμάτευση μόνο σε δύο μικρές περιόδους, τον Ιανουάριο του 2002, επί διακυβερνήσεως Γλ. Κληρίδη, καθώς και για μερικές εβδομάδες τον Μάρτιο του 2004, όπου ασκήθηκε η τελική επιδιαιτησία. Τι έχει να παρουσιάσει ο κ. Παράσχος για τις περιόδους εκείνες; Ποια έγγραφα δείχνουν ότι ο Τ. Παπαδόπουλος αρνήθηκε να διαπραγματευτεί;
Τέταρτο, ισχυρίζεται ο κ. Παράσχος ότι έχει "απόδειξη" ότι ο κ. Αναστασιάδης θα πάρει μαζί του στην πενταμερή τον Άντρο Κυπριανού "και θα τον φέρει ξανά "άποτον". Η "απόδειξη" του κ. Παράσχου, "είναι το γεγονός ότι ο Πρόεδρος ενέταξε στην διαπραγματευτική του ομάδα το δεξί χέρι του Τάσσου Παπαδόπουλου, Τάσο Τζιωνή." Αν και σουρεαλιστική αυτή η τοποθέτηση για την "απόδειξη" που έχει να παραθέσει ο κ. Παράσχος για το πως θα φέρει ο Αναστασιάδης "άποτον" τον Άντρο, μιλώντας για πράγματα ασαφή, ας δούμε πού μπορεί να φτάσει μια τέτοια συζήτηση. Προφανώς, δεν υπάρχει μια τέτοια διαπραγματευτική ομάδα που παρουσιάζει ο κ. Παράσχος, αλλά μια ομάδα που παρέχει μη δεσμευτικές συμβουλές στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η ομάδα εκείνη αποτελείται από πολλά άτομα, διαφόρων ειδικοτήτων και απόψεων.
Ο κ. Παράσχος παρουσιάζει αποσπάσματα της συνέντευξης του κ. Τζιωνή για την "πολιτική ισότητα", για να αποδείξει τι; Μας λέει, λοιπόν, ότι η πολιτική ισότητα "βρίσκεται στο ψήφισμα 716 του 1991" και επικαλείται μάλιστα και τον κ. Τσιελεπή, ο οποίος είπε ότι "η πολιτική ισότητα είναι καθορισμένη με ψήφισμα του ΣΑ. "Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε κάτι που έχει ήδη συμφωνηθεί," υποστήριξε ο κ. Τσιελεπής. Ο κ. Παράσχος, με ειρωνική διάθεση, αντιλέγει ότι "φυσικά και μπορούμε, αν πάμε στην πενταμερή με θέσεις Τζιωνή".
Για μια ακόμη φορά ο κ. Παράσχος δεν είναι ακριβής. Η σχετική παράγραφος 4 του ψηφ. 716 αναφέρει ότι η θέση του Συμβουλίου Ασφαλείας "σχετικά με τη λύση του Κυπριακού προβλήματος βασίζεται σε ένα κράτος στην Κύπρο, το οποίο θα αποτελείται από δύο πολιτικά ίσες κοινότητες, όπως καθορίζεται από τον Γενικό Γραμματέα στην παρ. 11 του παραρτήματος Ι της έκθεσης του την 8η Μαρτίου 1990 (S/21183)." Σύμφωνα με την παράγραφο αυτή του ψηφίσματος 716, η θέση για πολιτική ισότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη στην ύπαρξη ενός κράτους στην Κύπρο. Προφανώς, ο κ. Παράσχος και ο καθένας που επικαλείται την πολιτική ισότητα στη βάση της αναφοράς του ψηφίσματος 716, δεν θα έχει διαβάσει την πρόνοια, δεν θα έχει μελετήσει την παρ. 11 που αναφέρει και προφανώς παραβλέπει ότι τα όρια της πολιτικής ισότητας δεν μπορούν να αμφισβητούν την ύπαρξη ενός κράτους. Είναι άλλο πράγμα η συνταγματική διάρθρωση του κράτους στο πλαίσιο της ΔΔΟ και άλλο η πολιτειακή οργάνωση, η λειτουργία και ο καταμερισμός των εξουσιών.
Ο καθορισμός της πολιτικής ισότητας αφορά τα όρια μέσα στα οποία μπορεί να οριστεί και να εφαρμοστεί προκειμένου να μην υποσκάπτεται η ενότητα του κράτους, το ενιαίο και αδιαίρετο της κυριαρχίας του και η ισότητα των δικαιωμάτων των πολιτών. Εκείνοι που λένε "να δώσουμε την πολιτική ισότητα στους ΤΚ" μάλλον δεν ξέρουν τι θέλουν να δώσουν ακριβώς. Εξάλλου, οι Τουρκοκύπριοι δεν ζητούν πολιτική, αλλά κυριαρχική ισότητα. Η τουρκική ερμηνεία για πολιτική ισότητα στο πλαίσιο της "ενίσχυσης της διζωνικότητας" είναι γνωστή και καθορισμένη στο πλαίσιο του οράματος Ρ. Ντενκτάς. Αυτή την πολιτική ισότητα, που είναι ταυτόσημη με την κυριαρχική ισότητα, ζητούν σήμερα οι Τουρκοκύπριοι. Αυτή να "δώσουμε";
Ξεσπάσματα και ασάφειες, μέσα από άμετρες συνθέσεις λέξεων, δεν μπορούν να έχουν καμία τύχη, όσο και αν διανθιστούν με στίχους τραγουδιών αγαπημένων συνθετών. Στο τέλος, αυτό που μετρά είναι εάν κάποιος διαβάσει προσεκτικά, μελετά σοβαρά και μπορεί να αρθρώσει τη διαφωνία του με τεκμηρίωση, όχι με πομφόλυγες και πυροτεχνήματα.
Δρ. Γιώργος Κέντας
*Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
