top of page

“Αι Ειδοί του Μαρτίου”, από τις 8 στις 15.

Αρχαιοπρεπώς, η 15η Μαρτίου, 1970, ήταν η καταληκτική ημερομηνία αποπληρωμής των χρεών, του ισχυρού άνδρα της Κυπριακής Δημοκρατίας, Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Φλογερός πατριώτης, αγωνιστής της ΕΟΚΑ, στενός συνεργάτης του Γρίβα, συνιδρυτής του Ενιαίου Κόμματος, ο «Ακρίτας» αρχηγός της ομόνιμης οργάνοσης, υπερ-υπουργός του Μακαρίου και κατά άλλους, αυτός που έλεγχε τον υπόκοσμο, συνεργάτης της Χούντας και συνένοχος στην απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου την 8η Μαρτίου, 1970.

Ο Γιωρκάτζης βοήθησε τον Αλέκο Παναγούλη να οργανώσει την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου. Όταν αποκαλύφθηκε ο ρόλος του, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από υπουργός. Στην συνέχεια, σε συνεργασία με τον υπουργό αθλητισμού της Χούντας, Κωνσταντίνο Ασλανίδη, τον διοικητή των ΛΟΚ στην Κύπρο, Αντισυνταγματάρχη Δημήτριο Παπαποστόλου και τον υπασπιστή του Μακαρίου Αθανάσιο Πουλίτσα, σχεδίασαν την δολοφονία του Μακαρίου. Θα την ακολουθούσε η ανατροπή του Παπαδόπουλου στην Ελλάδα από τον αόρατο δικτάτορα Δημήτρη Ιωαννίδη, πράγμα που θα έφερνε ξανά τον Γιωρκάτζη στην εξουσία.


Η απόπειρα έγινε στον περίβολο της Αρχιεπισκοπής όταν Μακάριος θα πήγαινε με ελικόπτερο στον Μαχαιρά για το μνημόσυνο του Γρηγόρη Αυξεντίου. Άνθρωποι του Γιωρκάτζη, η «Ομάδα Αμμοχώστου», με επικεφαλής τον Αντωνάκη Σολομώντος συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν για την απόπειρα. Ο Σολομώντος, σε γραπτή κατάθεσή του, στον τότε δικηγόρο και μετέπειτα ΠτΔ Τάσσο Παπαδόπουλο, παραδέχτηκε ότι οι Γιωρκάτζης και Παπαποστόλου είχαν σχεδιάσει και άλλη μία απόπειρα κατά του Μακαρίου στις 18 Ιανουαρίου, 1970, στο αεροδρόμιο Λευκωσίας με δράστη τον ίδιο, η οποία τελικά ακυρώθηκε.


Άλλο μέλος της ομάδας, ο Αδάμος Χαρίτωνος, τόσο στο βιβλίο του «Εξομολόγηση» , όσο και σε προσωπική συνέντευξή του στον Φοίβο Νικολαΐδη, κατονομάζει τους Παπαποστόλου και Γιωρκάτζη έως οργανωτές της απόπειρας και τοποθετεί τον Γιωρκάτζη στην ταράτσα του Παγκυπρίου να επιθεωρεί τον χώρο, στις 7 Μαρτίου. Ο Παπαποστόλου προσπαθώντας να καλύψει τα νότα του και να ρίξει τις ευθύνες για την δολοφονία στον Γιωρκάτζη, έδωσε οδηγίες να αφήσουν τα όπλα στην ταράτσα μετά την απόπειρα και να φύγουν, με την δικαιολογία ότι θα τα μάζευε ο στρατός. Τα όπλα τα παράλαβε η αστυνομία και από τα δακτυλικά αποτυπώματα ταυτοποιήθηκαν όλα τα μέλη της ομάδας.


Αντιλαμβανόμενος την συνομωσία, ο Γιωρκάτζης προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον Μακάριο και να ξεσκεπάσει τους Παπαποστόλου και Πουλίτσα και να σώσει τον εαυτό του. Βρίσκει όμως τις πόρτες κλειστές. Προσπαθεί να διαφύγει στην Βηρυτό αλλά την τελευταία στιγμή συλλαμβάνετε και παρά το ότι απελευθερώνεται, του απαγορεύεται να φύγει από την Κύπρο. Τότε στρέφετε ξανά προς τους Παπαποστόλου και Πουλίτσα ελπίζοντας ότι θα προχωρούσαν σε πραξικόπημα και έτσι θα σωζόταν. Μη έχοντας εμπιστοσύνη στον Παπαποστόλου, ο Γιωρκάτζης έδωσε για φύλαξη στον αχώριστο φίλο του Κυριάκο Πατατάκο το «Σχέδιο Πραξικοπήματος Ερμής», εκπονημένο από την Διοίκηση Καταδρομών. Οι οδηγίες ήταν, εάν συνέβαινε κάτι σε αυτόν, να παραδοθεί στον Γλαύκο Κληρίδη. Αμέσως μετά την δολοφονία του Γιωρκάτζη, ο Πατατάκος παρέδωσε τον φάκελο στον Κληρίδη, πράγμα το οποίο επιβεβαιώνει και ο Κληρίδης.



Ο Πατατάκος ήταν ο τελευταίος που είδε τον Γιωρκάτζη ζωντανό. Ο Γιωρκάτζης του είπε ότι θα συναντούσε τον Παπαποστόλου, μόνος. Πήγαν μαζί αλλά τον κατέβασε περίπου 200 μέτρα πριν το προκαθορισμένο σημείο. Ο Γιωρκάτζης του είπε ότι εάν ήταν ο Παπαποστόλου θα σταματούσε, εάν όχι, θα συνέχιζε. Όντος ο Γιωρκάτζης όταν κόντεψε στο παρκαρισμένο αυτοκίνητο ελάττωσε ταχύτητα και έκανε επαναστροφή για να παρκάρει δίπλα του. Άρα, ο Γιωρκάτζης αναγνώρισε τον Παπαποστόλου στο αυτοκίνητο. Εν κινήσει τον εκτέλεσαν.


Παρά το ότι ποτέ δεν καταδικάστηκαν, ούτε καν κατηγορήθηκαν, όλα τα τεκμήρια δείχνουν τους Παπαποστόλου και Πουλίτσα, με εντολές της Χούντας, σαν τους ηθικούς αυτουργούς πίσω από την απόπειρα κατά του Μακαρίου και τους στυγνούς εκτελεστές του Γιωρκάτζη. Υπάρχουν και αυτοί που κατηγορούν τον Μακάριο.


Αναμφίβολα ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης ήταν μια απαστράπτουσα προσωπικότητα που αγαπήθηκε φανατικά από τους φίλους του και μισήθηκε εξίσου φανατικά από τους εχθρούς του. Έπαιξε, στην κυριολεξία, με την φωτιά και τελικά κάηκε.




Αντώνης Κ. Σιβιτανίδης, M.Sc., B.Sc.

Μέλος Εκτελεστικού Γραφείου ΔΗ.ΚΟ.

Join our mailing list

Never miss an update

bottom of page