Σχεδιασμός του ΟΗΕ με τρείς σταθμούς για την Κύπρο: Μειώνουν τη σημασία του δημοψηφίσματος

Σχεδιασμό, που περιλαμβάνει τρία στάδια-σταθμούς, έχει διαμορφώσει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό και αναμένει το πράσινο φως από τους εμπλεκόμενους για να ενεργοποιηθεί.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, στα ψηλά δώματα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη έχοντας ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με το Γραφείο του στη Λευκωσία, έχει διαμορφωθεί ένας σχεδιασμός επί χάρτου για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Τούτο έγινε πριν τις προεδρικές εκλογές στην Κύπρο ενώ είναι προφανές πως το αποτέλεσμα ευνοεί την επίσπευση των εξελίξεων. Κι αυτό γιατί οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα θα μετέθετε έστω και για λίγο την εφαρμογή των σχεδιασμών αυτών, καθώς ο νέος Πρόεδρος θα χρειαζόταν χρόνο για ενημέρωση και προσαρμογή.

Σύμφωνα, λοιπόν, με συναφείς πληροφορίες, ο πρώτος στόχος είναι η επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας μέχρι το καλοκαίρι. Η στρατηγική συμφωνία παραπέμπει σε ενδιάμεση λύση. Τι θα προβλέπει; Θα στηριχθεί στις μέχρι τώρα συγκλίσεις ενώ οι συζητήσεις θα έχουν ως βάση στο υλικό που έχει παρουσιαστεί/ κατατεθεί στις δυο Πενταμερείς Διασκέψεις για το Κυπριακό, του Ιανουαρίου στη Γενεύη και Ιουνίου – Ιουλίου στο Κραν Μοντάνα. Κοντολογίς, στο πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο παραμένει προφορικό καθώς διαβάστηκε από τον Έσπεν Μπαρθ Άιντε τηλεφωνικά στους δυο διαπραγματευτές, Ανδρέα Μαυρογιάννη και Οζντίλ Ναμί. Περαιτέρω, θα λαμβάνονται υπόψη ιδέες και έγγραφα που κατατέθηκαν από τους εμπλεκόμενους.

Μετά την επίτευξη της στρατηγικής συμφωνίας, θα αρχίσουν οι συζητήσεις για συμπλήρωση της συμφωνίας, δηλαδή για την τελική διαμόρφωση του σχεδίου λύσης. Αυτό χρονικά τοποθετείται μέχρι το τέλος του τρέχοντος χρόνου. Όταν ολοκληρωθεί και η δεύτερη φάση, το αποτέλεσμα θα τεθεί σε χωριστά δημοψηφίσματα για έγκριση ή απόρριψη.

Όπως σημείωναν ξένοι διπλωμάτες που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις, τόσο στο προσκήνιο όσο και το παρασκήνιο, με βάση τον σχεδιασμό των τριών σταθμών, το δημοψήφισμα δεν θα έχει την ίδια σημασία όπως στο παρελθόν, καθώς θα προηγηθεί η ενδιάμεση συμφωνία. Με αυτό τον τρόπο, οι διαμορφωτές του σχεδιασμού επιχειρούν εν πολλοίς να ξεπεράσουν το εμπόδιο του δημοψηφίσματος, που λόγο του προηγούμενου, αυτού του 2004 με το σχέδιο Ανάν, προφανώς φοβούνται τη στάση των πολιτών.

Είναι σαφές πως με όσα θα προηγηθούν, η πίεση θα είναι στους πολίτες, που θα έχουν ενώπιόν τους μια συμφωνία σε επίπεδο ηγετών και μια διαδικασία συζητήσεων συμπλήρωσης των κενών και ολοκλήρωσης ενός συνολικού πλαισίου λύσης. Ενώπιον των πολιτών θα είναι η πίεση και εμμέσως ο εκβιασμός πως «δεν υπάρχει η πολυτέλεια για δεύτερη απόρριψη». Θα επικαλούνται και τις επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης. Οι εν δυνάμει μεσολαβητές φαίνεται, πάντως, να λαμβάνουν υπόψη παρόμοιες απόψεις που διαπιστώνονται, όχι σε πολιτικό επίπεδο, αλλά στο πεδίο της λεγόμενης «κοινωνίας των πολιτών». Στη μερίδα, δηλαδή, εκείνη που υποστηρίζει την όποια λύση στο Κυπριακό.

Δεν είναι τυχαίο, πως το πρώτο μήνυμα για αυτό τον σχεδιασμό στάλθηκε ουσιαστικά με το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που έγινε στο τέλος Ιανουαρίου. Συγκεκριμένα, η αναφορά για υποβολή από μέρους του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό, το καλοκαίρι, ώστε να καταγραφούν τα διαδραματιζόμενα στη νέα πρωτοβουλία, θεωρήθηκε «προειδοποιητική βολή». Είναι προφανές πως η έκθεση του καλοκαιριού θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης καθώς τα Ηνωμένα Έθνη θα επιστρατεύσουν εκ νέου τον μπαμπούλα της επίρριψης ευθυνών, εάν δεν προχωρήσουν οι συζητήσεις με βάση τη νέα πρωτοβουλία. Παράλληλα, είναι προφανές πως σε αυτή την προσπάθεια θα χρησιμοποιηθεί ως μοχλός πίεσης και το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Αυτό το «όπλο» χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές στο παρελθόν, ωστόσο φαίνεται πως θα επιστρατευθεί πιο έντονα και πιο συγκεκριμένα αυτή τη φορά. Άλλωστε, κάποια μηνύματα έφθασαν στη Λευκωσία όταν συζητείτο η τελευταία έκθεση και το ψήφισμα για την πρόσφατη ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Είναι προφανές πως στην προσπάθεια αυτή τα Ηνωμένα Έθνη θέλουν να εμπλέξουν την Ελλάδα και την Τουρκία. Η Αθήνα έχει θέσει από νωρίς την ανάγκη να υπάρξει καλή προετοιμασία πριν από μια ενδεχόμενη νέα Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, είχε θέσει το ζήτημα της προετοιμασίας πριν από την πρώτη Πενταμερή Διάσκεψη, πλην όμως αυτή τη θέση δεν την αποδέχθηκε, όπως αποδείχθηκε και στην πράξη, ούτε η Λευκωσία. Μετά από δυο αποτυχημένες Διασκέψεις την ελλαδική στάση υιοθετεί και η Λευκωσία. Το θέμα της προετοιμασίας εξαρτάται από τις διαθέσεις και την πολιτική βούληση της Τουρκίας, η οποία με τη στάση της οδήγησε στην κατάρρευση της διαδικασίας.

ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Το άτυπο χρονοδιάγραμμα που τίθεται από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών για ολοκλήρωση της νέας προσπάθειας, καθορίζοντας το τέλος του 2018 ως την καταληκτική ημερομηνία, σαφώς και έχει σχέση με τις εκλογές που θα διενεργηθούν στην Τουρκία το 2019. Οι τεχνοκράτες του Διεθνούς Οργανισμού θεωρούν πως το «παράθυρο ευκαιρίας» είναι ανοικτό φέτος, τους επόμενους μήνες, καθώς από το 2019 θα αρχίσει η προεκλογική περίοδος στην Τουρκία.

Βέβαια, φαίνεται να μην αντιλαμβάνονται πως ούτε πριν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα θέλει να κάνει κίνηση που ενδεχομένως να του στοιχίσει εκλογικά. Εκτός κι εάν μια συμφωνία στο Κυπριακό θα περιλαμβάνει μόνο κέρδη για το καθεστώς της Άγκυρας και το παρουσιάσει εσωτερικά ως «θρίαμβο». Σημειώνεται συναφώς ότι το 2019 θα διενεργηθούν εκλογές και στην Ελλάδα. Ωστόσο, οι εκλογές στην Ελλάδα δεν επηρεάζουν το Κυπριακό.

Περίεργες ιδέες για νέα βάση ενθαρρύνουν την Άγκυρα

Η τοποθέτηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ότι πρέπει πρώτα να συμφωνηθεί η μορφή της λύσης και μετά να αρχίσουν διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό (συνέντευξη στον Αλέξη Παπαχελά, «Καθημερινή»), δεν φαίνεται να είναι κεραυνός εν αιθρία. Σίγουρα δεν προέκυψε ουρανοκατέβατα. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ φαίνεται να έχει υπόψη του τις συζητήσεις που διεξάγονται στο παρασκήνιο για μια άλλης μορφής λύση στο Κυπριακό. Η τοποθέτηση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου παραπέμπει σε λύση δυο κρατών και σύμφωνα με πληροφορίες η τουρκική πλευρά φαίνεται να γνωρίζει πως αυτό γίνεται αποδεκτό από κάποιους κύκλους στη Λευκωσία.

Το γεγονός ότι τη σκυτάλη από τον Τσαβούσογλου πήρε ο λεγόμενος υπουργός Εξωτερικών του ψευδοκράτους, Κουντρέτ Οζερσάι, ο οποίος επανέλαβε την ίδια θέση, φαίνεται πως αυτό θα προταχθεί από τουρκικής πλευράς όταν θα επαναρχίσει η διαδικασία των συνομιλιών στη Λευκωσία. Αυτό εκ των πραγμάτων θα δυσκολέψει τις συζητήσεις και θα αλλάξει τις προτεραιότητες και την ατζέντα των διαπραγματεύσεων. Είναι, πάντως, σαφές πως η τουρκική πλευρά θα επιχειρήσει να παγιδεύσει τη Λευκωσία σε συζητήσεις που δεν θα σπάσουν το αδιέξοδο αλλά στο τέλος θα περιληφθούν στην ατζέντα των συζητήσεων νέα στοιχεία, που θα συνιστούν σημαντική οπισθοχώρηση.

Κώστας Βενιζέλος

Πηγή: Σχεδιασμός του ΟΗΕ με τρείς σταθμούς για την Κύπρο: Μειώνουν τη σημασία του δημοψηφίσματος http://mignatiou.com/2018/02/schediasmos-tou-oie-me-tris-stathmous-gia-tin-kipro-mionoun-ti-simasia-tou-dimopsifismatos/