Απριλιανή δικτατορία και Κυπριακό
Συμπληρώθηκαν χτες, 21η Απριλίου, πενήντα χρόνια από το πρωινό της 21ης Απριλίου 1967, όταν ομάδα αξιωματικών υπό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο επέβαλε στην Ελλάδα στρατιωτική δικτατορία, η οποία διήρκησε επτά χρόνια και τρεις μήνες, μέχρι τον Ιούλιο του 1974, όταν κατάρρευσε υπό το βάρος της εθνικής καταστροφής στην Κύπρο.
Γεώργιος Παπαδόπουλος
Η επταετία σφράγισε την ιστορία του Κυπριακού και τις συνέπειές της τις βιώνουμε μέχρι σήμερα. Και δεν εννοούμε μόνο την αφροσύνη του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974, ούτε την ανικανότητά της να προστατεύσει την Κύπρο, ούτε την υποχώρηση των συνταγματαρχών στο τουρκικό τελεσίγραφο ύστερα από την κρίση της Κοφίνου, που οδήγησε στην απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας (και του Γ. Γρίβα) από την Κύπρο.
Τους συνταγματάρχες χαρακτήριζε επιπολαιότητα στην αντιμετώπιση του εξωτερικού περιβάλλοντος και των διεθνών σχέσεων, που επιβαρυνόταν από τη διεθνή τους απομόνωση. Το φιάσκο των ελληνοτουρκικών συνομιλιών στον Έβρο, αρκετά νωρίς, τον Σεπτέμβριο του 1967, ήταν το τραγικό προοίμιο όσων θα ακολουθούσαν.
Ενδεικτικό της αφέλειας με την οποία προσέγγιζε το καθεστώς της 21ης Απριλίου την εξωτερική πολιτική, ήταν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα και το Κυπριακό, όπου κυριάρχησε η αντίληψη ότι μπορούσαν να επιλυθούν εύκολα, στο (νατοϊκό) πλαίσιο της «ειλικρινούς προσέγγισης». Κορυφαίο παράδειγμα της εξωφρενικά απλοϊκής αντιμετώπισης των ελληνοτουρκικών σχέσεων ήταν η πολύκροτη συνέντευξη του Γ. Παπαδόπουλου στη «Μιλλιέτ», τον Μάιο του 1971, στις παραμονές της κρίσιμης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στη Λισσαβώνα. Στη συνέντευξη, που προκάλεσε γενική κατακραυγή στην Κύπρο (από το ΑΚΕΛ μέχρι την αντιμακαριακή αντιπολίτευση) ο Παπαδόπουλος έστειλε μήνυμα φιλίας στον νέο Τούρκο πρωθυπουργό, Νιχάτ Ερίμ. (Ο αρχιτέκτονας της τουρκικής στρατηγικής στο Κυπριακό από το 1956, είχε διοριστεί στην πρωθυπουργία ύστερα από το πραξικόπημα του Μαρτίου 1971.)
Σύμφωνα με τον ιδιόμορφο λόγο του Παπαδόπουλου, η κρίση στην Κύπρο «ήταν ψυχολογική» και εάν «οι κοινότητες στην Κύπρο» «εγνώριζαν εκ των προτέρων ότι ημείς οι μεγάλοι [αλλού χρησιμοποίησε τη λέξη γονείς] δεν είμεθα διατεθειμένοι να προστρέξωμεν εις τα όπλα και να πολεμήσωμεν διά χάριν των τότε και αυτοί θα προσεπάθουν να επιλύσουν ειρηνικά τας διαφοράς των». Δηλαδή, πρότεινε στην Τουρκία να ξεκαθαρίσουν από κοινού στις «δύο κοινότητες» ότι δεν θα έκαναν πόλεμο για χάρη τους (!) και τότε θα λυνόταν το Κυπριακό… Είναι χαρακτηριστικό ότι τις δηλώσεις αυτές χαιρέτισε ο Ραούφ Ντενκτάς ζητώντας, όμως, επιπλέον, από τον Έλληνα δικτάτορα να αποκηρύξει την Ένωση… Στην ίδια συνέντευξη ο Παπαδόπουλος προχώρησε και σε μια πρόβλεψη απολύτως ενδεικτική της πολιτικής του διορατικότητας: «Εγώ, προσωπικώς, πιστεύω ότι αι εξελίξεις οδηγούν προς μίαν Ομοσπονδίαν Τουρκίας και Ελλάδος. Τούτο ίσως πραγματοποιηθή μετά 20 ή 50 έτη. Όμως θα πραγματοποιηθή»…
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι στο Κυπριακό η δικτατορία, μέχρι την επιβολή της ομάδας Ιωαννίδη, τον Νοέμβριο του 1973, δεν ακολούθησε ριζοσπαστική πολιτική υπέρ της Ένωσης αλλά, αντίθετα, άσκησε πιέσεις στην κυβέρνηση Μακαρίου για υποχωρήσεις στις συνομιλίες, προσβλέποντας σε μια συνολική ελληνοτουρκική διευθέτηση. Εξάλλου, από τον Νοέμβριο του 1967 μέχρι τον θάνατό του, τον Ιούλιο του 1970, υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Παναγιώτης Πιπινέλης, ο κατ’ εξοχήν εκφραστής της «ρεαλιστικής σχολής» στο Κυπριακό. Διάδοχός του στο ΥΠΕΞ ήταν ο ίδιος ο Παπαδόπουλος, όμως σημαντικό λόγο στην εξωτερική πολιτική είχε ο υφυπουργός και κατόπιν αναπληρωτής υπουργός, Χρήστος Ξανθόπουλος-Παλαμάς, συνεχιστής της «σχολής» Πιπινέλη και ένθερμος υποστηρικτής του προβαδίσματος του «εθνικού κέντρου» απέναντι στη Λευκωσία.
Το εντελώς εξωφρενικό ήταν ότι την ίδια ώρα, η δικτατορία, με μόνιμους υποβολείς Έλληνες αξιωματικούς που υπηρετούσαν στην Εθνική Φρουρά, κατηγορούσε και υπονόμευε τον Μακάριο ως «ανθενωτικό», «ανθέλληνα» και «αρχομανή». Αυτή η διπλοπρόσωπη τακτική, που οφειλόταν και στην ύπαρξη διαφορετικών φατριών (και εξαλλοσύνης) στους στρατιωτικούς που μετείχαν στη συνωμοσία της 21ης Απριλίου, ήταν από τις κύριες αιτίες της κυπριακής τραγωδίας του 1974.
πηγή:http://www.philenews.com/f-me-apopsi/arthra-apo-f/article/392259/apriliani-diktatoria-kai-kypriako?utm_campaign=shareaholic&utm_medium=facebook&utm_source=socialnetwork
Ο Πέτρος Παπαπολυβίου είναι επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της ίδιας σχολής. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι επιστημονικές του δημοσιεύσεις επικεντρώνονται στην ιστορία του κυπριακού ενωτικού κινήματος, με έμφαση στη μελέτη του κυπριακού εθελοντισμού, και στη δεκαετία του 1940 στην Ελλάδα. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες ιστορικές μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και βιβλία. www.papapolyviou.com
