Νέοι καιροί στη διεθνή σκηνή
του Δώρου Θεοδώρου
Όταν αντιμετωπίζει η χώρα σου ασύμμετρες απειλές που αγγίζουν την ίδια την επιβίωση τόσο του κράτους όσο και του λαού σου, είναι αναγκαίο να τοποθετήσεις το πρόβλημά σου στη θέση που πρέπει ή μπορεί πάνω στη διεθνή σκηνή. Γιατί το είπαμε και το γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχουν πλέον απομονωμένα προβλήματα. Όλα είναι σχετικά, αλληλοσυνδεόμενα κι αλληλοεξαρτώμενα. Και αναπόφευκτα, αν είσαι μικρός, ο επηρεασμός και η εξάρτησή σου και του προβλήματός σου από τους τρίτους, μικρούς ή μεγάλους είναι πολύ μεγαλύτερος.
Το ζήτημα είναι ότι η παγκόσμια σκηνή δεν είναι στατική και αμετάβλητη αλλά διαφοροποιείται και μεταβάλλεται. Κι αυτές τις αλλαγές δεν πρέπει να τις αγνοείς.
Βρισκόμαστε τώρα στο δεύτερο πέμπτο του 21ου αιώνα. Κι αυτή η περίοδος ήδη δεν είναι ίδια με το πρώτο πέμπτο. Πολύ περισσότερο δεν είναι ίδια με τον περασμένο αιώνα.
Τι έχει αλλάξει λοιπόν που έχει σχέση και άμεσα ή έμμεσα επηρεάζει το πρόβλημά μας;
Τα πρώτα είκοσι χρόνια αυτού του αιώνα σημαδεύτηκαν από τον απομονωτισμό του Ντόναλντ Τραμπ, την αποχώρηση των ΗΠΑ από την Μ. Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.
Σημαδεύτηκαν επίσης με τη «συμμαχία» Ρωσίας-Τουρκίας που σκοπό έχει την κατάληψη του στρατηγικού κενού που άφησε η αποχώρηση των Αμερικανών από την περιοχή.
Το τρίτο σημαντικό χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής είναι η εδραίωση του καθεστώτος Άσσαντ και των Ρώσων στη Συρία.
Το τέταρτο είναι η υποτιθέμενη συντριβή του Ισλαμικού κράτους που όμως δεν συνετρίβη αλλά διασώθηκε, με την εγκατάλειψη του εδάφους από τους Αμερικανούς χάρις στη συμφωνία Ρωσίας-Τουρκίας για τη Συρία. Με τη συμφωνία αυτή διασώθηκε τόσο το Y.P.G. των Κούρδων όσο και οι ισλαμιστές οι οποίοι κατέφυγαν στην προστασία των Τούρκων στο κατεχόμενο, βάσει της Ρωσοτουρκικής συμφωνίας, Αφρίν της Συρίας.
Σ΄ αυτή την περίοδο η τουρκική επεκτατικότητα εκδηλώνεται αποκάλυπτα τόσο με την επέμβαση στη Λιβύη όσο και με την επέμβαση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η τουρκική επεκτατική πολιτική κορυφώνεται με τις επεμβάσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου και με την εισβολή στο Αιγαίο και την ελληνική ΑΟΖ.
Τα γεγονότα έδειξαν ότι η Τουρκία ενεργεί με την ανοχή τόσο του Αμερικανικού administration όσο και της Γερμανίας. Αυτή δε η ανοχή την σπρώχνει σε ακραίες συμπεριφορές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολεμική σύρραξη διότι η Ελλάδα έχει αποτρεπτική δύναμη.
Το 2020 είναι χρονιά που άλλαξε αυτό το σκηνικό και ανέτρεψε τους πολιτικούς συσχετισμούς γύρω από το Κυπριακό και τα Ελλαδοτουρκικά.
1. Η Ε.Ε. για πρώτη φορά επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία, που ναι μεν μπορεί να μην πονούν ιδιαίτερα όμως προοιωνίζουν μια διαφορετική στάση έναντι της Τουρκίας.
2. Στις ΗΠΑ εκλέγεται ο Baiden, η δε Τουρκία χάνει το κυριότερο στήριγμα της που ήταν ο Πρόεδρος της χώρας.
3. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ επιβάλλει βαριές κυρώσεις στην Τουρκία με σοβαρές επιπτώσεις στη στρατιωτική της δύναμη πράγμα που αναστέλλει το ρυθμό υπεροχής του ισοζυγίου δυνάμεων.
4. Η Ελλάδα στρέφεται στην αύξηση της δύναμής της τόσο στην αεροπορία όσο και στο ναυτικό με συμφωνίες με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.
5. Η Ρωσία διακηρύσσει ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας η αύξηση της αιγιαλίτιδας ζώνης της σε 12 ναυτικά μίλια
6. Η Αίγυπτος υπογράφει με την Αθήνα μερική συμφωνία για τις ΑΟΖ, η οποία ουσιαστικά ακυρώνει τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης. Ταυτόχρονα Αίγυπτος και Ισραήλ αρνούνται να ανταποκριθούν σε κάλεσμα του Ερντογάν για επανακαθορισμό των ΑΟΖ μαζί με την Τουρκία.
7. Οι Αραβικές χώρες του Κόλπου συνάπτουν στενές σχέσεις με το Ισραήλ και στενότερες με την Ελλάδα και την Κύπρο απομονώνοντας την Τουρκία από ολόκληρη την περιοχή.
8. Θεωρώ ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη αναθεωρήσει την πολιτική τους στη Μ. Ανατολή. Ξέρουν πλέον ότι δεν είναι δυνατόν να ελέγξουν την Τουρκία και ότι δεν μπορούν πια να βασίζουν την πολιτική τους σε μια χώρα απρόβλεπτη και ανικανοποίητη. Πιστεύω ότι η στροφή προς την Ελλάδα και την Κύπρο είναι αληθινή.
9. Βέβαια η στροφή των ΗΠΑ δεν γίνεται εξαιτίας του Κυπριακού. Αλλά εξαιτίας του φόβου της Ρωσίας και της Κίνας.
Αυτό είναι σημείο ιδιαίτερα λεπτών και προσεκτικών χειρισμών από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας. Διότι μέχρι σήμερα η Κ.Δ. θυσίασε συμφέροντα της στο βωμό των συμφερόντων της Αμερικής (Δεν έδωσε θαλάσσιο οικόπεδο στη Ρωσία, και δεν παραχώρησε το λιμάνι της Λεμεσού στους Κινέζους).
10. Προσεκτικών και σταθερών χειρισμών χρήζει και η στάση μας έναντι της Ε.Ε. Με τις χώρες που μας στηρίζουν θα πρέπει να αναπτύξουμε όσο μπορούμε τις σχέσεις μας σε όλους τους τομείς.
Με τη Γερμανία θα πρέπει να είμαστε πιο πιεστικοί. Η Γερμανία η οποία αυτή τη στιγμή παρουσιάζεται ως ηγέτιδα χώρα της Ένωσης πρέπει να τίθεται συχνά πυκνά ενώπιον των ευθυνών της ως τέτοια. Δε μπορεί να πρυτανεύουν τα ιδιωτικά συμφέροντα έναντι των αρχών και αξιών της Ένωσης. Η αλληλεγγύη πρέπει να είναι η υπέρτατη αξία.
