Αναγνώριση ή Μη Ενός Κράτους
Η αναγνώριση ή μη ενός κράτους, είναι μια πράξη περισσότερο πολιτική παρά νομική (Crawford, 2006), η οποία εντούτοις νομοτελειακά πρέπει να περιβάλλεται από τον μανδύα της νομιμότητας. Καινούργια κράτη δεν μπορούν να δημιουργηθούν σαν απότοκο της χρήσης βίας, ούτε έξω από την αρχή της αυτοδιάθεσης, όπως προέκυψε από την αποαποικιοποίηση.
Η αυτοδιάθεση, απαλλάσσει τον αυτόχθονα πληθυσμό από την ξένη δύναμη και μεταβιβάζει την εξουσία στο σύνολο του λαού, μέσω της πλειοψηφίας (Λιάκουρας, 2007, p. 55).
Με την απόφαση της ΓΣ του ΟΗΕ, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης το αποκτούσαν οι αποικιακοί λαοί. Μπορούσαν να εκφράσουν αυτό το δικαίωμα, με :
1. Με την δημιουργία ανεξάρτητου κράτους
2. Ελεύθερη ένωση με άλλο ανεξάρτητο κράτος
3. Προσχώρηση του εδάφους σε άλλο ανεξάρτητο κράτος.
(Λιάκουρας, 2007, pp. 53-54)
Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης εφαρμόστηκε στα όρια του Εθνικού Κράτους βάση της αρχής «uti possidetis». Δηλαδή εντός των ιδίων συνόρων των οποίων χάραξαν οι αποικιοκράτες. Οι μειοψηφίες, εντός των πρώην αποικιών, δεν είχαν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης (Λιάκουρας, 2007, pp. 65-77). Το Διεθνές Δίκαιο δεν ευνοεί την απόσχιση μειονοτήτων. Εξαντλεί όλα τα μέσα για να διατηρήσει τον πληθυσμό στα όρια του ήδη ανεξάρτητου κράτους.
Εξωτερική αυτοδιάθεση είναι, η χρήση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης με σκοπό την δημιουργία ανεξάρτητου κράτους μέσα στα πλαίσια της αποαποικιοποίησης. Η εσωτερική αυτοδιάθεση διέπει την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση μέσα στο ανεξάρτητο κράτος. Αφορά την εσωτερική κυριαρχία, την δημοκρατική αντιπροσώπευση, το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού ομάδων καθώς και τα μειονοτικά δικαιώματα (Λιάκουρας, 2007, p. 69).
Βάση της αρχής της Δημοκρατίας, η πλειοψηφία αναλαμβάνει την διακυβέρνηση του νέου κράτους με σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων (Ρούκουνας, 2015, pp. 80-81). Η ισότητα των μειονοτήτων, έναντι του νόμου και του κράτους, έχει την έννοια, να μπορούν ελεύθερα και απρόσκοπτα, να ασκούν τις δικές τους δραστηριότητες, όπως ακριβός τις ασκεί ο υπόλοιπος πληθυσμός που ανήκει στην πλειοψηφία. Πέραν των δικαιωμάτων τους όμως, οι μειονότητες, έχουν και την υποχρέωση να πειθαρχούν στους νόμους του κράτους και να μην προβαίνουν σε ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν την διαίρεση του κράτους στο οποίο διαμένουν (Λιάκουρας, 2007, pp. 81-90).
Πέραν των τριών στοιχείων που συνθέτουν την έννοια του κράτους: Ο Λαός, το έδαφος, και η αυθυπόστατη Πολιτική Εξουσία, απαιτείται επίσης και η νομιμότητα στην φάση της σύστασης του (Ρούκουνας, 2015, pp. 192-193). Δηλαδή η σύσταση ενός κράτους δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα παράνομης χρήσης της βίας . Ούτε και η επιθυμία μιας μειονότητας για ανεξαρτησία μπορεί να προέχει της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους. Οι Τουρκοκύπριοι δεν κατέχουν κανένα από αυτά τα στοιχεία.
1ον - Έχει κριθεί από τον ΟΗΕ, χάριν στις εκθέσεις του Χιλιανού συνταγματολόγου Αλεχάντρο Αλβαρές, κατά τις Ελληνικές προσφυγές στον ΟΗΕ, για το δικαίωμα ανεξαρτησίας των Κυπρίων, ότι: ο Κυπριακός Λαός είναι ένας και αδιαίρετος, ανεξαρτήτως θρησκείας ή εθνικής καταγωγής.
2ον – Οι Τουρκοκύπριοι πότε δεν κατοικούσαν σε ένα συγκεκριμένο ενιαίο χώρο στην Κύπρο, αλλά ήταν διάσπαρτοι σε όλο το μήκος και πλάτος του νησιού.
3ον - Έχει αποφανθεί σε διεθνή δικαστήρια ότι, η κατοχική διοίκηση είναι υποτελείς διοικητικός μηχανισμός της Τουρκίας και εξαρτάται πλήρως (οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά) από αυτή.
4ον – Με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους τον Νοέμβριο του 1983, λόγω του ότι αυτό ήταν απότοκο της παράνομης χρήσης βίας, το ΣΑ του ΟΗΕ με το ψήφισμα 541/83 την καταδίκασε σαν νομικά άκυρη και κάλεσε «όλα τα κράτη να σέβονται την κυριαρχία, ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και το αδέσμευτο της Κυπριακής Δημοκρατίας και να μην αναγνωρίζουν οποιοδήποτε κυπριακό κράτος άλλο από την Κυπριακή Δημοκρατία» καθιστώντας το έτσι μια αποσχιστική οντότητα.
Απόσχιση είναι η απομάκρυνση, από ένα διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος, μιας συνιστώσας μονάδας του, με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου κράτους (Bartkus, 1999, p. 41). Η απόσχιση, είναι δεν ευνοείται από το διεθνές δίκαιο. Το ψήφισμα 2625/1970 της ΓΣ του ΟΗΕ, καταδικάζει την απόσχιση, καθώς είναι ενέργεια που αποβλέπει στην διάσπαση της εθνικής ενότητας και εδαφικής ακεραιότητας του κράτους.
Όμως, η απόσχιση μιας μειονότητας, αν και απομακρυσμένη έσχατη λύση, δεν αποκλείεται από το διεθνές δίκαιο, κάτω από ιδιάζουσες και συγκεκριμένες συνθήκες, όπως όταν παραβιάζονται οι αρχές του ψηφίσματος 2625/1970, ιδικά σε περιπτώσεις που:
1. Ένας λαός είναι κάτω από ξένη κατοχή ή
2. Ρατσιστικό καθεστώς ή
3. Κάτω από την εξουσία της μειοψηφίας ή
4. Δέχεται συστηματική και βάναυση παραβίαση των διεθνώς αναγνωρισμένων και κατοχυρωμένων θεμελιωδών δικαιωμάτων του.
(Λιάκουρας, 2007, p. 83)
Από τις παραπάνω προϋποθέσεις, δεν ισχύει καμία στην περίπτωση των Τουρκοκυπρίων. Απεναντίας, η διεθνείς κοινότητα έχει επανειλημμένα αρνηθεί την ύπαρξη ξεχωριστού δικαιώματος αυτοδιάθεσης για τους Τουρκοκύπριους και επανειλημμένα έχει αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, με ή χωρίς την συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων έως την μόνη νόμιμη κυβέρνηση επί του συνόλου των εδαφών της νήσου Κύπρου.
Αντώνης Σιβιτανίδης, B.Sc., M.Sc.
Βιβλιογραφία
Bartkus, V. O., 1999. The dynamic of secession.
Cambridge: Cambridge Studies in International Relations.
Cassese, A., 2012. Διεθνές Δίκαιο. Αθήναι: Gutenberg.
Crawford, J., 2006. The creation of states in international law.
2nd επιμ. New York: Oxford.
Λιάκουρας, Π., 2007. Το Κυπριακό Από την Ζυρίχη στην Λουκέρνη.
1η ed. Αθήναι: Ι.Σιδέρης.
Ρούκουνας, Ε., 2015. Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο. 2η ed.
Αθήναι: Νομική Βιβλιοθήκη.
