Ουκρανικό, Κυπριακό και οι Διεθνείς Διαστάσεις

Έντονη ανησυχία προκαλούν οι διαστάσεις που έχει προσλάβει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Όχι μόνο για την παγκόσμια οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει σε ενεργειακό και επισιτιστικό επίπεδο, τις αλυσιδωτές επιδράσεις που αυτό έχει επιφέρει σε όλο το φάσμα του εμπορίου και οικονομίας, αλλά επίσης και για τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου καθώς επίσης και την αδυναμία της διεθνούς κοινότητας να επιβάλει θεμελιώδης αρχές δικαίου, όπως ο σεβασμός της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας ενός κράτους και η μη χρήση βίας ή απειλή χρήσης βίας στην επίλυση διαφορών.

Τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Ουκρανία υπάρχουν εθνοτικές μειονότητες οι οποίες αξιούν αυτοδιάθεση. Στην Κύπρο η Τουρκική, στην Ουκρανία η Ρωσική. Στην Ουκρανία εισέβαλε η Ρωσία για να υπερασπιστεί τους Ρώσους, στην Κύπρο η Τουρκία να υπερασπιστεί τους Τούρκους. Οι ομοιότητες των δύο προβλημάτων είναι εμφανές, όπως εμφανές είναι και η ανομοιομορφία με την οποία η διεθνής κοινότατα τα αντιμετώπισε.

Βάση του Διεθνούς Δικαίου, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης προσαρμόζεται στα όρια στης Αποαποικιοποίησης και του Εθνικού Κράτους . Οποιεσδήποτε φιλοδοξίες μειονοτήτων στην απόσχιση ή ξεχωριστό δικαίωμα αυτοδιάθεσης, παραμερίζονται (Λιάκουρας, 2007, p. 77) . Δικαίωμα στην Εξωτερική Αυτοδιάθεση, δηλαδή στην δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, έχουν οι λαοί οι οποίοι είναι κάτω από αποικιακό ζυγό ή την τυραννία μιας ξένης δύναμης. Στην Κύπρο η Τουρκική μειοψηφία, όπως και η Ρωσική στην Ουκρανία, δεν θεωρούνται ξεχωριστός λαός για να δικαιούνται αυτοδιάθεση, αλλά μέρος του Κυπριακού και Ουκρανικού λαού αντίστοιχα. Αυτές οι μειονότητες έχουν το δικαίωμα της Εσωτερικής Αυτοδιάθεσης. Η εσωτερική αυτοδιάθεση διέπει την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση μέσα στο ανεξάρτητο κράτος. Αφορά την εσωτερική κυριαρχία, την δημοκρατική αντιπροσώπευση, το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των ομάδων καθώς και τα μειονοτικά δικαιώματα τους (Λιάκουρας, 2007, p. 69).

Η κυβέρνηση κάθε κράτους, πρέπει να αντιπροσωπεύει το σύνολο του πληθυσμού της, και όχι μόνο την πλειοψηφία, χωρίς να αποκλείει ή να μεταχειρίζεται διακριτικά την μειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι οι μειοψηφίες πρέπει να αντιπροσωπεύονται απολεσματικά στην διακυβέρνηση και η γνώμη τους να γίνετε σεβαστή την λήψη αποφάσεων, και καθοριστική σε θέματα που άπτονται των δικών τους ιδιαιτεροτήτων ως προς την κουλτούρα, θρησκεία, γλώσσα και παράδοση. (Λιάκουρας, 2007, pp. 81-90).

Στην Κύπρο η Τουρκική μειοψηφία ζούσε διάσπαρτη σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε όλες τις επαρχίες, σε όποια περιοχή και ένα επέλεγες, η αναλογία Ελλήνων και Τούρκων ήταν η ίδια, 82%-18% αντίστοιχα. Στην Ουκρανία η αναλογία Ουκρανών Ρώσων είναι 83%-17%, με την διαφορά ότι οι περισσότεροι είναι συγκεντρωμένοι σε περιοχές που γειτνιάζουν με την Ρωσία, Κριμαία, Ντονέσκ, Λουκάνς.

Όταν η μειονότητα είναι συγκεντρωμένη σε μια συγκεκριμένη περιοχή, όπως στην Ουκρανία, της δίνει την ευχέρεια να απαιτήσει Εδαφική Αυτονομία. Η εδαφική αυτονομία δίνει την ευχέρεια στην μειονότητα να ασκεί τοπική εξουσία στο έδαφος στο οποίο είναι συγκεντρωμένη. Είναι ένα βήμα πριν την ομοσπονδία (Λιάκουρας, 2007, pp. 101-105).

Στην περίπτωση που η μειονότητα είναι διάσπαρτη σε όλο το έδαφος του κράτους, όπως στην Κύπρο, προκρίνεται η Λειτουργική Αυτονομία. Δηλαδή, την διοίκηση των δικών τους υποθέσεων σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και διαφορές τους, που προκύπτουν σε σχέση με θρησκεία, εκπαίδευση, γλώσσα και οικογενειακό δίκαιο. Συνήθως συνδυάζεται με την Συναινετική Δημοκρατία. Δηλαδή χορήγηση ισχυρών προνομίων σε μια μειονότητα, στην διακυβέρνηση και λήψη αποφάσεων, ιδικά σε θέματα που την αφορούν (Λιάκουρας, 2007, pp. 101-105).

Η Τουρκία στην Κύπρο, με διάφορες προφάσεις, προσπαθεί να επιτύχει τον γεωγραφικό διαχωρισμό και συγκέντρωση της τουρκικής μειοψηφίας σε ένα χώρο, ώστε να αποκτήσει λειτουργική αυτονομία. Πρώτα με την Τουρκοανταρσία του 1963-64 και τον εγκλεισμό των Τουρκοκυπρίων σε θύλακες και στην συνέχεια το 1974 με την μετακίνηση τους στις κατεχόμενες περιοχές. Με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να συγκεντρώσει τα τρία απαραίτητα στοιχεία για δημιουργία ενός κράτους: τον Λαό, το Έδαφος και την Αυθυπόστατη Πολιτική Εξουσία. Επιλεκτικά αγνόει ότι, το Διεθνές Δίκαιο προνοεί ότι πέραν αυτών απαιτείται και η νομιμότητα στην φάση της σύσταση του (Ρούκουνας, 2015, pp. 192-193). Δηλαδή το ότι δεν αναγνωρίζεται κράτος, το οποίο προέκυψε από την παράνομη χρήση βίας (O’Mahoney, 2018, pp. 4-5).

Στην Κύπρο είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ότι υπάρχει ένας λαός, ο Κυπριακός, ο οποίος αποτελείται από Έλληνες, Τούρκους, Μαρωνίτες, Λατίνους, Αρμένιους. Η Εθνική Ταυτότητα του πληθυσμού, ανεξάρτητα της Εθνοτικής του Καταγωγής, προσδιορίζεται από το έδαφος στο οποίο διαμένει ο πληθυσμός (Λιάκουρας, 2007, p. 76).

Ο σημερινός γεωγραφικός διαχωρισμός είναι αποτέλεσμα πράξης βίας, οπότε μη γενόμενος, άκυρος και ανυπόστατος.

Δεν υπάρχει αυθυπόστατη πολιτική εξουσία, αφού το κατοχικό καθεστώς είναι καταδικασμένο από τον ΟΗΕ σαν παράνομο, άκυρο και μη γενόμενο, καθώς επίσης σαν καθεστώς μαριονέτα της κατοχικής Τουρκίας. Οποιεσδήποτε απαιτήσεις για αυτοδιοίκηση, ομοσπονδοποίηση ή ανεξαρτησία είναι εντελώς ανυπόστατες, και εκτός οποιουδήποτε νομικού πλαισίου.

Στην Ουκρανία, υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για εσωτερική αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση, αλλά όχι για απόσχιση και σύσταση νέου κράτους ή προσχώρηση σε άλλο κράτος.

Το Διεθνές Δίκαιο δεν ευνοεί απαιτήσεις εθνοτικών μειονοτήτων, για απόσχιση. Εξαντλεί όλα τα μέσα για να διατηρήσει τον πληθυσμό στα όρια του ήδη ανεξάρτητου κράτους (Λιάκουρας, 2007, pp. 69-73). Το ψήφισμα 2625/1970 της ΓΣ του ΟΗΕ, καταδικάζει την απόσχιση, καθώς είναι ενέργεια που αποβλέπει στην διάσπαση της εθνικής ενότητας και εδαφικής ακεραιότητας του κράτους. Μόνο σε περίπτωση όπου μία μειονότητα δέχεται συστηματική και βάναυση παραβίαση των διεθνώς αναγνωρισμένων και κατοχυρωμένων θεμελιωδών δικαιωμάτων της, η απόσχιση αν και απομακρυσμένη έσχατη λύση, δεν αποκλείεται από το διεθνές δίκαιο (Λιάκουρας, 2007, p. 83). Αυτό όμως δεν ισχύει στην περίπτωση της Κύπρου ή της Ουκρανίας. Το αποτέλεσμα οποιουδήποτε δημοψηφίσματος ή αυτοανακήρυξης, είναι νομικά ακύρο εάν δεν αναγνωρίζεται από το επίσημο κράτος το οποίο αφορά. Εν τοιαύτη περιπτώσει την Κυπριακή Δημοκρατία ή την Ουκρανία.

Οι όποιες διακηρύξεις της Τουρκίας για δύο κράτη ή προσάρτηση, είναι ο μοχλός πίεσης για να νομιμοποιήσουμε με την υπογραφή μας τα εγκλήματα της στην Κύπρο. Ασκώντας την στρατιωτική της ισχύ, αλλά και το διεθνές εμπορικό και οικονομικό της εκτόπισμα, χειραγωγεί την διεθνή γνώμη για την εγκατάσταση ενός συστήματος χαλαρής ομοσπονδίας όπου θα έχει τον απόλυτο έλεγχο στον Βορρά και την κηδεμονία τον Νότο, μέσω της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στην οποία θα είναι ισότιμο, 50/50 συνιστών κράτος.

Στην Ουκρανία, τα δημοψηφίσματα θέλουν να προσδώσουν στα μάτια της κοινής γνώμης, την νομιμοφάνεια στην παράνομη προσάρτηση, άλλα και για να δικαιολογήσουν την χρήση πυρηνικών, αφού πλέων στα μάτια τους οι περιοχές που προσαρτήθηκαν, είναι Ρωσικό έδαφος και πρέπει να προστατευτούν από ξένη εισβολή. Κεφαλαιοποιώντας στο δόγμα της Αμοιβέας Πυρηνικής Αποτροπής, η Ρωσία ελπίζει να εξασφαλίσει την ανέχεια της διεθνούς κοινότητας στις προσαρτήσεις της και να αποτρέψει οποιαδήποτε μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Το μεγάλο ερώτημα είναι: όταν η Τουρκία θα αποκτήσει πυρηνικά (που λόγω του πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανεγείρει με την βοήθεια της Ρωσίας είναι φυσικό επακόλουθο η παραγωγή πυρηνικών όπλων από το απόεμπλουτισμένο ουράνιο που θα παράγει), τι θα την σταματήσει από του να επιβάλει την όποια λύση θέλει στο Κυπριακό, στο Αιγαίο και στην Θράκη;

Αντώνης Κ. Σιβιτανίδης, M.Sc., B.Sc.

Μέλος Εκτελεστικού Γραφείου ΔΗΚΟ

Bibliography

O’Mahoney, J., 2018. Denying the Spoils of War. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd .

Λιάκουρας, Π., 2007. Το Κυπριακό Από την Ζυρίχη στην Λουκέρνη. 1η ed. Αθήναι: Ι.Σιδέρης.

Ρούκουνας, Ε., 2015. Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο. 2η ed. Αθήναι: Νομική Βιβλιοθήκη.