Προς Ευάνθη Χατζηβασιλείου επιστολή
Απευθύνομαι σε σας κύριε Χατζηβασιλείου, διότι στην τρέχουσα ραδιοφωνική σειρά εκπομπών του Άρη Πορτοσάλτε στον ΣΚΑΙ με τίτλο «Γνωρίζοντας την ιστορία μας: Η ελληνική ιστορία από το 1967 ώς και το 2000», είστε ο επιστημονικός συνεργάτης. Ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι δική μου γνώση είναι πως το έτος 1967, είτε ως Απρίλιος (δικτατορία) είτε ως Νοέμβριος, (εκδίωξη της μεραρχίας) είναι αφελές να θεωρεί κανείς ότι συνιστά οποιαδήποτε αφετηρία (κατάληξη, θλιβερή μάλιστα, αποτελεί) δεν είναι τον ειρημένο τίτλο που αφορά η ερώτησή μου. Αφορά έναν από τους υπότιτλους που, θέτοντας ως ερώτημα: «Πώς ήρθε η κυπριακή τραγωδία το 1974;» αποφαίνεται ακολούθως στην: «...μεγάλη επιτυχία της χώρας να επιτύχει τη μετάβαση στη δημοκρατία με τρόπο ταχύ, αποτελεσματικό και αναίμακτο…»
ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΟ το «αναίμακτο» του τρόπου που, κατά την, πολλαπλώς διαδεδομένη, και ασυστόλως διαδιδόμενη, άποψη, συντελέστηκε η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, είναι που επιθυμώ να σας απευθύνω λόγον ένα. Διότι εγώ εντελώς διαφορετικά τα έζησα τα γεγονότα. Εννοώ τα γεγονότα, από τις 20 Ιουλίου, χαράματα Σαββάτου, όταν (επιστρατευμένος αποβραδίς) έφτασα στο στρατόπεδο της μονάδας μου, 185 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, μέχρι την Τρίτη 23 Ιουλίου, μεσάνυχτα, που επιστρέφοντας, μόνος εγώ, μετά τη μάχη του Συγχαρί στο αρχηγείο του Πυροβολικού, πληροφορήθηκα για συντελούμενη ήδη («αναίμακτη») αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα... Αναίμακτη (ενδεχομένως) από τα μεσάνυχτα εκείνα και πέρα!
ΔΙΟΤΙ πριν απ’ εκείνα τα μεσάνυχτα, οι μέρες καθόλου δεν ήσαν αναίμακτες. Εγώ τουλάχιστον από το πρωί εκείνου του Σάββατου, είδα τα πρώτα αίματα: Φτάνοντας στο στρατόπεδο της 185 ΜΠΠ, που είχε ήδη βομβαρδίσει η τουρκική αεροπορία πριν ακόμα εκδηλωθεί η εισβολή, έμαθα πως η μονάδα μετακινήθηκε στον χώρο τάξης. Στην αυλή όμως του στρατοπέδου, είδα να υπάρχει τεράστια γούβα που είχε ανοίξει η βόμβα του αεροπλάνου πριν, και δίπλα της το χώμα βαμμένο κόκκινο! Ήσαν τα αίματα στρατιώτη που κατακομμάτιασε η βόμβα...
ΕΚΕΙΝΑ ήσαν τα πρώτα αίματα που είδα εγώ, πριν την (αναίμακτη) αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Τα τελευταία ήσαν, τέσσερις ημέρες αργότερα, στο Συγχαρί του Πενταδάκτυλου, όπου, αποσταλμένος του Αρχηγείου, πήγα στην 181 ΜΠΠ, η οποία βρισκόταν εκεί ταγμένη στα μετόπισθεν του μετώπου. Όταν πλησίασα στην περιοχή, γύρω στις δώδεκα, με υποδέχτηκε (είκοσι ώρες μετά την «εκεχειρία»!) καταιγισμός πυροβολισμών Τούρκων στρατιωτών, που εμφανίστηκαν εκείνη τη στιγμή στις κορυφογραμμές των γύρω υψωμάτων. Προχώρησα εντούτοις στον χώρο τάξης της Μοίρας, όπου, με τους άλλους αξιωματικούς, διαπιστώσαμε πως στις κορυφογραμμές δεν ήσαν πια μερικοί Τούρκοι στρατιώτες, αλλά ολόκληρος λόχος! Ήταν φανερό πως οι Τούρκοι καμιάν εκεχειρία εκείνοι δεν τηρούσαν, αλλά εδώ και ώρες προωθούνταν, και πιο φανερό ακόμα, ότι η μοίρα ήταν ήδη παγιδευμένη σε τουρκική ενέδρα.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ήτανε επιπροσθέτως και δεινή, διότι το κύριο όπλο μιας μοίρας πυροβολικού, το πυροβόλο, λόγω εκείνης της «εκεχειρίας», ήταν καταδικασμένο σε άκρα σιγή! Άρα η μοίρα, που από τη φύση της είναι και δυσκίνητο σώμα, ήταν στην ουσία άοπλη, και χωρίς δυνατότητα διαφυγής. Όταν από πάνω μας οι πάνοπλοι Τούρκοι ήσαν και αδίστακτοι. Μια μόνη λύση πρόβαλε τότε δυνατή: Να συνταχθεί σε φάλαγγα η μονάδα για αναχώρηση, συνάμα όμως δύο πυροβόλα, με τους υπηρέτες τους και ένα αξιωματικό επικεφαλής, ταγμένα και ετοιμασμένα με απευθείας σκόπευση στόχου, θα έμεναν πίσω, εκτελώντας δραστικές βολές, (οι Τούρκοι όσο βομβαρδίζονταν θα «λουφάζαν») ώστε να διαφύγει στο μεταξύ με ασφάλεια η υπόλοιπη μηχανοκίνητη μοίρα (Ο αξιωματικός και οι «υπηρέτες» θα διέφευγαν μετά πεζοί από το βουνό). Ενέργεια όμως που για να πραγματοποιηθεί χρειαζόταν έγκριση του Αρχηγείου του ΓΕΕΦ (στη Λευκωσία). Το οποίο όμως, όταν ερωτήθηκε, απάντησε πως τέτοια έγκριση δεν μπορούσε αυτό να δώσει, λόγω φυσικά της «εκεχειρίας», και ότι απευθείας από το ΓΕΣ στην Αθήνα, μπορούσε αυτή να δοθεί…
ΜΕΧΡΙ τις έξι αναμέναμε εκείνη την απάντηση της Αθήνας. Αλλά απάντηση δεν ερχόταν! Και τούτο διότι, όπως άλλωστε από το πρωί χθες, μας έλεγε στους αξιωματικούς ο Υπασπιστής στο Αρχηγείο Πυροβολικού, βλέποντας τους ασυρμάτους στο ΓΕΣ να σιγούν, «κάτι σοβαρό φαίνεται πως γίνεται στην Αθήνα»... Και μετά βεβαίως ακολούθησε το αναμενόμενο: Ολόκληρη μοίρα, με τον Διοικητή της Στυλιανό Καλπουρτζή επικεφαλής, φριχτά σφαγιάστηκε από τους όλμους! (Θεέ μου πόσους όλμους...) Αναμένοντας μάταια την απάντηση της Αθήνας... Όπου όμως «κάτι σημαντικό γινότανε»...
ΕΞΙ ώρες αργότερα, έφτανα, κακήν κακώς, μεσάνυχτα στο Αρχηγείο! Και εκεί, από τον Υπασπιστή πάλι, πληροφορήθηκα ποιο ήταν εκείνο το «σημαντικό που γινόταν στην Αθήνα», ώστε να ξεχνά το Συγχαρί: Επέστρεφε, επιτέλους, ο Καραμανλής! Και έτσι το αίμα του Διοικητή της 181 ΜΠΠ, και το αίμα των ανδρών του, ήσαν τα τελευταία που έβλεπα εγώ, πριν φυσικά την «αναίμακτη», αγαπητέ κ. Χατζηβασιλείου, αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα... «ΑΙΔΩΣ ΑΡΓΕΙΟΙ», όπως έλεγε ο Όμηρος! Όχι για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Για εκείνο το «αναίμακτη»... *Διδάκτωρ του ΕΜΠ.
Χάρης Φεραίος
