Ύστατο χαίρε στον Μουσταφά Σακίρ (1920-2017)
Στον Τριπόταμο («Καραχμέτη») της Βέροιας, 1941-1942. Ο Μ.Σ. είναι ο τρίτος από αριστερά. Στις όχθες του ποταμού, σε ένα προσφυγικό σπίτι, ζούσε η οικογένεια Ηρακλή Χαραλάμπους, που τον φιλοξένησε.
Στις 3 Ιανουαρίου 2017 απεβίωσε στη Λεύκα ο εθελοντής του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου Μουσταφά Σακίρ. Τον πρωτογνώρισα το 2005 όταν, με το άνοιγμα των κατοχικών οδοφραγμάτων, οι Τουρκοκύπριοι παλιοί στρατιώτες του «Κυπριακού Συντάγματος» και της «Εθελοντικής Δύναμης» άρχισαν να επισκέπτονται τα γραφεία του Παγκύπριου Συνδέσμου Βετεράνων Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, συμμετέχοντας στις διάφορες επετειακές εκδηλώσεις. Αναζητούσα τότε τους δύο Τουρκοκύπριους που πήραν μέρος στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, τον Νοέμβριο του 1942. Δεν κατάφερα να τους συναντήσω ποτέ, γνώρισα όμως αρκετούς Τουρκοκύπριους στρατιώτες του βρετανικού στρατού που εγκλωβίστηκαν στην Ελλάδα μετά τη γερμανική εισβολή, τον Απρίλιο του 1941, και φιλοξενήθηκαν από ελληνικές οικογένειες, γράφοντας ορισμένες από τις πιο συγκλονιστικές και άγνωστες αντιστασιακές ιστορίες στη διάρκεια της τριπλής φασιστικής κατοχής (1941-1944). Ανάμεσά τους ξεχώριζε, καλοσυνάτος, ευγενέστατος και προσηνής, και με λαχτάρα να ξαναπάει στην Ελλάδα, ο γεννημένος στη Χούλου, κάτοικος Λεύκας από τα παιδικά του χρόνια, Μουσταφά Σακίρ. Γίναμε φίλοι, τον κάλεσα και μίλησε σε μαθήματά μου, μου εμπιστεύθηκε πτυχές της ζωής του που δεν μπορεί να μάθει ο ιστορικός από την «επίσημη ιστορία»… Ούτε να τις γράψει…
Ο Μουσταφά Σακίρ συνελήφθηκε στην Καλαμάτα στα τέλη Απριλίου 1941 και μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου με χιλιάδες άλλους αιχμαλώτους κλείστηκε στο στρατόπεδο του «Παύλου Μελά», στη Σταυρούπολη. Το καλοκαίρι του 1941, ενώ μεταφερόταν σιδηροδρομικώς σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Κεντρική Ευρώπη, δραπέτευσε, με δυο Αυστραλούς συντρόφους του, στην περιφέρεια του Κιλκίς. Περιπλανήθηκαν για μερικές βδομάδες σε χωριά της περιοχής, ώσπου οι πορείες τους χώρισαν, αφού εξασφάλισε ελληνική ταυτότητα, ως πρόσφυγας από τον Πόντο, με το όνομα Χαράλαμπος. Αφού δεν μπορούσε, λόγω της βουλγαρικής κατοχής στην Ανατολική Μακεδονία, να διαφύγει στην Τουρκία, αποφάσισε να επιστρέψει στην περιοχή της Λάρισας, σε «ένα χωριό με Τσερκέζους». Κατέληξε οδοιπορώντας στα χωριά του κάμπου της Ημαθίας, όπου δούλεψε για ένα κομμάτι ψωμί και στέγη, ως εργάτης, γεωργός και βοσκός. Αφού γνώριζε και να διαβάζει ελληνικά, σε οικογένεια τουρκόφωνων προσφύγων που φιλοξενήθηκε, ανέλαβε να μάθει στα παιδιά τους ελληνική γραφή και ανάγνωση, ενώ δέχθηκε και απέρριψε προτάσεις για να νυμφευτεί. Η απάντησή του στα προξενιά ήταν ότι «αυτός ήθελε την Ελευθερία»…
Στον Λευκό Πύργο, 1942-1943. Ο Μ.Σ. στα δεξιά
Στη συνέχεια μετακινήθηκε στη Βέροια και στην οικογένεια των «ρωσοπροσφύγων» Ηρακλή και Σοφίας Χαραλάμπους, στους οποίους απεκάλυψε το πραγματικό όνομα και την ιδιότητά του. Έχοντας χάσει τον μεγάλο τους γιο στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, τον είχαν σαν παιδί τους, για ένα περίπου χρόνο. Στα τέλη του 1942 κινδύνεψε να αποκαλυφθεί από τους Γερμανούς, για αυτό κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη από όπου, τελικώς, έφυγε από το Άγιο Όρος για τις μικρασιατικές ακτές. Στη Θεσσαλονίκη κινούνταν με τόση άνεση, ώστε δούλεψε και σε γερμανικά στρατιωτικά έργα στο Σέδες! Διέσωσε δεκάδες εκπληκτικές φωτογραφίες από τη ζωή και τους φίλους του στην κατοχική Μακεδονία, όπου ποζάρει, ως ένας συνηθισμένος νέος, στον Λευκό Πύργο, στον Τριπόταμο της Βέροιας, σε πανηγύρια στην Ημαθία, κ.ο.κ.
Όσα μεσολάβησαν στην Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες δεν εμπόδισαν τον Μουσταφά να διατηρήσει άσβεστα στη μνήμη του όσα έζησε στα χρόνια της Κατοχής. Είχε φροντίσει να βρει χάρτες της Ελλάδας, όπου σημείωσε τη διαδρομή του, ενώ θυμόταν με ευγνωμοσύνη και εντυπωσιακές λεπτομέρειες, ονόματα ανθρώπων και τόπων, ακόμη και δημοτικά τραγούδια.
Με τον Μ. Σακίρ και τον δημοσιογράφο Κώστα Γεννάρη επισκεφθήκαμε τη Θεσσαλονίκη και τη Βέροια τον Μάιο του 2006, για το γύρισμα ενός ντοκυμαντέρ για την ιστορία του, που προβλήθηκε στην τηλεόραση του ΡΙΚ. Πιο συγκλονιστική στιγμή του ταξιδιού, από τις τόσο πολλές, ήταν η συνάντησή του στη Θεσσαλονίκη, με τον παλιό του φίλο, Σωκράτη Η. Χαραλάμπους, ύστερα από 63 χρόνια.
Καλό ταξίδι, κύριε Μουσταφά. Θα θυμάμαι πάντα την αγάπη σου για την Κύπρο, για τους Έλληνες, και προπαντός, για την Ελευθερία και τον άνθρωπο…
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 14 Ιανουαρίου 2017
πηγή: https://papapolyviou.com/2017/01/14/istato-here-ston-mustafa-shakir-1920-2017/
