Ο αβάσταχτος λαϊκισμός του Αβέρωφ Νεοφύτου

Γιώργος Ηλιάδης

Στην προσπάθειά του να κολακέψει τους Αγγλοαμερικανούς και να εντυπωσιάσει αφελείς ιθαγενείς, αλλά και για να χαϊδέψει τ’ αυτιά εκείνων που καθαγιάζουν τη Δύση και το ΝΑΤΟ και δαιμονοποιούν τους Αδέσμευτους προσπερνώντας τους πραγματικούς ενόχους της κακοδαιμονίας μας, ο Αβέρωφ Νεοφύτου ζήτησε να κάνει η Κύπρος αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Οποιεσδήποτε κι αν είναι πάντως οι προθέσεις αυτής της ανούσιας εισήγησής του όφειλε να γνωρίζει γιατί η Κύπρος δεν εντάχθηκε μέχρι τώρα στο ΝΑΤΟ. Περιορίζομαι, λοιπόν, στη συνοπτική παράθεση του θέματος.

Στις 11 Φεβρουαρίου 1959, οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας, Καραμανλής και Μεντερές, υπέγραψαν "Συμφωνία Κυρίων", η πρώτη παράγραφος της οποίας ανέφερε: «Η Ελλάς και η Τουρκία θα υποστηρίξουν την είσοδον της Κύπρου εις το ΝΑΤΟ». Η αναφορά ήταν εν γνώσει του Μακαρίου, με την οποία συμφωνούσε.

2. Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού Αγώνα, το ΝΑΤΟ είχε καταστεί εξαιρετικά αντιπαθές μεταξύ των Κυπρίων, λόγω της απροκάλυπτης εχθρότητας που τηρούσαν απέναντί μας και της σθεναρής υποστήριξης που πρόσφεραν στις αγγλικές και τουρκικές θέσεις. Ο δε αρχηγός της ΕΟΚΑ Γρίβας-Διγενής, αγανακτισμένος από τη στάση των Δυτικών και του ΝΑΤΟ, ζητούσε από την ελληνική Κυβέρνηση να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ. Στον αρχιεπίσκοπο Μακάριο έγραψε: "Νομίζω ότι το δικόν σας βλέμμα πρέπει να στραφεί με θάρρος προς ανατολάς, εις τον αναγεννώμενον Αραβικόν κόσμον και την Αφρικήν και ουχί προς την σαπίλαν της αχαρίστου Δύσεως και της Αμερικής".

3. Μετά την Ανεξαρτησία, παρ’ όλο που στην Κύπρο δεν υπήρξαν, ούτε έσωθεν, ούτε έξωθεν φωνές ή τάσεις, πολύ δε περισσότερο πιέσεις, υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ, ο Μακάριος έκανε βολιδοσκοπήσεις, προς τους Αμερικανούς κυρίως, οι οποίοι ωστόσο δεν επέδειξαν κανένα ενδιαφέρον για το θέμα.

4. Οι ΗΠΑ ουδέποτε έθεσαν θέμα ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Ούτε η προσχώρηση της Κύπρου στο Κίνημα των Αδεσμεύτων τις ενόχλησε. Αναφέρει ο Μιλτιάδης Χριστοδούλου: "Λίγες μέρες πριν από την επίσημη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, ο Μακάριος μου ζήτησε να συναντήσω τον Αμερικανό πρέσβη Φρέιζερ Ουίλκινς και να διερευνήσω την αμερικανική θέση έναντι της ήδη ένταξής μας στο Κίνημα των Αδεσμεύτων και κατά πόσο η αμερικανική πλευρά τασσόταν υπέρ της ένταξης της νήσου στο ΝΑΤΟ. Ο Αμερικανός πρέσβης δήλωσε ότι οι ΗΠΑ ούτε ήθελαν, ούτε επεδίωκαν ένταξη της Κύπρου στην στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, μιας μικρής χώρας, έλεγε, που τίποτε το ουσιαστικό δεν έχει να προσφέρει στην στρατιωτική οργάνωση. Η αμερικανική πλευρά ήταν ευχαριστημένη, γιατί ο Μακάριος ασκούσε ηγετικό ρόλο στη δεξιά, φιλοδυτική πτέρυγα των Αδεσμεύτων". Σε βολιδοσκοπήσεις προς τους Αμερικανούς προέβη και μέσω του Ρένου Σολωμίδη.

5. Μεταξύ 2 και 15 Ιουνίου 1962, ο Μακάριος επισκέφθηκε επίσημα τις ΗΠΑ. Προσφωνώντας τον φιλοξενούμενό του, ο Πρόεδρος Κένεντι, τον επαίνεσε, για την ομιλία του, στη Διάσκεψη των Αδεσμεύτων στο Βελιγράδι, που καταδίκασε την ανέγερση του τείχους του Βερολίνου και τη διχοτόμηση της πόλης και της Γερμανίας: "Ήταν η μόνη θαρραλέα ευρωπαϊκή φωνή που ακούστηκε στη Διάσκεψη", παρατήρησε ο Κένεντι.

6. Τα συμφέροντα των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ εξυπηρετούνται θαυμάσια με τις βάσεις των Βρετανών, οι οποίοι επιπλέον διαθέτουν και ένα εξαιρετικά μεγάλης ισχύος ραντάρ στο Τρόοδος. Εξάλλου, ο Μακάριος επέτρεψε σιωπηρά στους Αμερικανούς να διατηρήσουν τους μεγάλης εμβέλειας κατασκοπευτικούς σταθμούς που έστησαν επί Αγγλοκρατίας και λειτούργησαν ανενόχλητοι ως την τουρκική εισβολή, οπότε βρέθηκαν στα κατεχόμενα εδάφη.

7. Αρνητικές μάλλον υπήρξαν και οι Εγγυήτριες Δυνάμεις. Η Βρετανία προτιμούσε να έχει τις κυρίαρχες βάσεις της υπό τον δικό της αποκλειστικό έλεγχο.

8. Η Τουρκία δεν έθεσε ποτέ θέμα ή πίεσε προς αυτή την κατεύθυνση. Κι όταν το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την προσχώρηση της Κύπρου στο Κίνημα των Αδεσμεύτων, ο Κουτσιούκ εξέφρασε μεν χλιαρά την αντίθεσή του, αλλά η Άγκυρα τον αποθάρρυνε από του να ασκήσει veto.

9. Η Ελλάδα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά της μέσα στο ΝΑΤΟ και ασκούσε την όποια επιρροή της και προς όφελος της Κύπρου, η οποία εντός του Κινήματος των Αδεσμεύτων εξυπηρετούσε, όχι μόνο τα δικά της συμφέροντα, αλλά συχνά επιδρούσε και προς όφελος της Ελλάδας.

Αυτά εν ολίγοις. Ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου, επίδοξος ΠτΔ, φαίνεται ότι δεν μπόρεσε αυτά τα απλά διδάγματα να τα αντλήσει από το παρελθόν· το σίγουρο είναι ότι θα αναγκαστεί να τα αντλήσει από το μέλλον!

Υστερόγραφο: Δήλωσε χθες με το γνωστό βαρύγδουπο ύφος του, ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου (22/6/22): «Δεν θα επιτρέψω ποτέ να χαθεί η Αμμόχωστος».

Τώρα μάλιστα. Ησυχάσαμε!